Nýggjastu kanningarúrslit vísa, at tveir ravnar, sum vóru funnir deyðir í Leynum, vóru smittaðir við fuglakrími av variantinum H5N5, boðar Heilsufrøðiliga Starvsstovan frá. Hetta er eitt ávíst tekin um, at fuglakrímið framvegis er til staðar í Føroyum, hóast vit ikki síggja deyðan fugl í stórum tali, sum tað var, tá ið skúgvi og súla vóru rakt av smittuni.
Hetta vísir á, at sjúkan kann finnast hjá villum fuglum í Føroyum, og at tað er týdningarmikið at fylgja við, hóast smittan er avmarkað til fáar fuglar. Tí verður enn einaferð víst á vandan hjá villum fuglum sum ravni, ið etur deyðan ella sjúkan fugl, og harvið kann bera smittuna víðari.
Áminning um Atburð og Trygdartiltøk
Í juli mánaði í ár gjørdi Heilsufrøðiliga Starvsstovan eina áminning um at ansa eftir fuglakrími og um týdningin av at halda tamfugl burtur frá villum fugli fyri at minka um smittuvandan. Eigarar av tamfugli verða tí mintir á at verja síni djór móti fuglakríminum við m.a. at fóðra tamfugl innandura ella undir taki. Hetta er tí, at fóðring innandura minkar um vandan fyri, at villur fuglur verður drigin at økinum, og smittan sostatt kann fara frá villum fugli til tamfugl.
Eitt annað viðkomandi tiltak er at ansa eftir, at fótbúnaður ikki verður dálkaður av t.d. fuglaskarni, sum kann bera smittuna. Fótbúnaður eigur at verða vaskaður og reinsaður, áðrenn farið verður í høsnarhús ella inngirðingar, og tað sama eigur at verða gjørt eftir vitjan har. Øll tiltøk, sum skerja sambandi millum tamfugl og villan fugl, hava ein jaligan týdning í mun til at tálma smittuspjaðingina.
Um Almenningurin Finnur Sjúkan Ella Deyðan Fugl
Heitt verður á almenningin um at siga frá til Heilsufrøðiligu Starvsstovuna, um komið verður fram á sjúkan ella deyðan fugl, serliga um fleiri fuglar eru funnir deyðir í einum avmarkaðum øki. Tað er ikki neyðugt at siga frá fugli, sum týðiliga er deyður av skaða, raki ella er rotin. Men um ein deyður rovfuglur verður funnin nærhendis eitt øki við nógvum antarfuglum, eigur hetta at verða fráboðað.
Heilsufrøðiliga Starvsstovan ger støðugt metingar av, hvørt tað er neyðugt at kanna deyðar fuglar nærri. Almenningurin verður mintur á at ikki nerta við deyðan ella sjúkan fugl, men í teimum førum, har fuglur er til ampa, ber til at beinan hann burtur við at nýta ein plastposa uttan at koma í beinleiðis samband við fuglin. Fuglin skal burturbeinast sum vanligt húsarhaldsburturkast.
Fuglakrím og Heilsuvandin Hjá Mannaættini
Sambært World Organisation for Animal Health (WOAH) stava 75% av nýggjum sjúkum hjá menniskjum frá djórum. Hetta undirstrikar týdningin av, at tað er neyðugt at hava tamarhald á djórasjúkum sum fuglakrími, fyri at verja bæði fólk og djór.
Tað er tó ein ávísur vandi fyri, at fuglakrím smittar frá fugli til fólk. Sannlíkindini fyri, at H5N5-varianturin smittar menniskju, eru sera lág, men tað kann henda. Í einstøkum førum er staðfest, at revur, minkur, kópur og onnur djór hava verið smittað av at eta sjúkan fugl. Eisini hevur verið fráboðan um neyt í USA, sum vórðu smittað. Enn er ikki staðfest, at hetta slagið av fuglakrími kann smitta frá menniskja til menniskja.
Sjúkraeyðkenni hjá menniskjum við fuglakrími eru líknandi vanligum influensuviðurskiftum sum hosti, fepur, vøddapína og eygnabruni. Í summum førum kann lungnabruni og leyst lív koma fyri. Við eitt nú H5N1-variantinum kann álvarsamari sjúka standast, ið í onkrum føri hevur ført til deyða.
Tiltøk til At Tálma Smittuni
Fyri at tálma smittuni og verja bæði fólk og fuglar, er av alstórum týdningi at gera sítt til, at tamfuglur ikki verður smittaður frá villum fugli. Við at fylgja áheitanunum frá Heilsufrøðiligu Starvsstovuni og vera varin við fuglaskarn, samtíðis sum vit ikki nerta við sjúkan ella deyðan fugl, kunnu vit gera okkara fyri at avmarka smittuspjaðingina.
Fuglakrím kann viðgerast við antiviralum heilivági, og ein vaccina er ment, sum kann verða nýtt, um smittan breiðir seg meira. Fyri at tryggja, at fuglakrímið ikki fær alheims útbreiðslu, er samstarv millum myndugleikar fyri fólka- og djóraheilsu týdningarmikið.
Deil á Facebook
